برای اطلاعات بیشتر در مورد مدیریت استرس و کنترل آن در دانش آموزان به مطلب زیر توجه کنید.
استرس یا فشار عصبی کلمه ای است که بیشتر ما یا با آن آشنا هستیم و یا حداقل در طی روز از دوستان و نزدیکان خود می شنویم که دچار آن هستند و از آن رنج می برند. دانش آموزان نیز از این امر مستثنی نیستند. آنها هم بسته به شرایط می توانند دچار این عارضه شوند. پس ابتدا بیایید ببنیم که استرس یا فشار عصبی چیست و چگونه می توان آنرا مهار کرد.
استرس حالتی است در روان و تن که ناشی از وارد شدن فشارهای روحی و جسمی به فرد است و می توانیم آنرا حالتی بدانیم که انسان در مقابل محرکهای ناسازگار بیرونی از خود بروز می دهد و یا بگوئیم استرس پاسخی که فرد برای تطبیق با یک وضعیت خارجی متفاوت با وضعیت عادی از خود بروز می دهد.
در مدرسه برای مقابله با استرس دانش آموزان به عنوان اعضای مدرسه باید عوامل ایجاد کننده استرس مدرسه را از میان برداریم و یا از شدت آن بکاهیم که به عنوان مثال یکی از مهم ترین آن ها اضطراب جدایی کودکان پیش از رفتن به مدرسه می باشد. در منزل هم والدین باید این عوامل را شناسایی کنند و آنرا از بین ببرند و یا از شدت آن بکاهند در این قسمت سعی می کنیم با عوامل ایجادکننده استرس آشنا شویم.
عوامل ایجاد کننده استرس را می توانیم به دو دسته عوامل فردی و گروهی تقسیم کنیم. عوامل موجه استرس فردی حاصل خصوصیات و ویژگی های فرد و عوامل ایجادکننده استرس گروهی زائیده روابط جمعی است.
علائم و نشانه های استرس کدامند؟
-از آنجایی که مسائل مرتبط با استرس به وسیله پزشکان و متخصصان علم طب مورد مطالعه قرار گرفته بیشتر توجه به علائم فیزیولوژیکی مانند تغییر ضربان قلب، تغییر آهنگ تنفس، تغییرات فشار خون، سردرد، زخم معده، اختلالات گوارشی، حملات قلبی، اختلال در سوخت و ساز بدن و غیره می باشد.
-نشانه های روانی فشار عصبی ممکن است به صورت عصبانیت، دلشوره، افسردگی، عصبی شدن، حساسیت، تنش، احساس ملامت و بیهودگی ظاهر شود.
– علائم رفتارهای ناشی ازاسترس می تواند بصورت بی خوابی، کم غذایی یا به عکس اشتهای کاذب به غذا و افراط در خوردن آن، شتابزدگی در گفتار و تعجیل و بی قراری در انجام دادن امور بروز دهد.
با توجه به آشنایی که اکنون با استرس و علائم و نشانه های آن پیدا کردیم به روشها و راهکارهای مقابله با آن می پردازیم.
مبارزه با استرس در مدرسه
در مدرسه به عنوان اعضای مدرسه برای از بین بردن عوامل موجود استرس شیوه هایی از قبیل ایجاد محیط حمایتی برای دانش آموزان، غنی سازی شخصیت آنها، کاهش تعارضات مدرسه، پرهیز از برقراری قوانین خشک و غیرقابل انعطاف در محیط ایجاد محیط فیزیکی مناسب برای دانش آموزان از جمله کارهایی است که می تواند در حل مسئله استرس مفید و چاره ساز باشد.
البته در اینجا باید به ذکر یک نکته بپردازیم و آن استرس یا اضطراب سازنده است که نوعی از اضطراب است که شخص را برای فعالیت درسی و برنامه ریزی منظم تر سوق می دهد که معمولاً دانش آموز را فعال تر مستعدتر می سازد تا نتیجه بهتری از مطالعه خود بگیرد.
یکی از موارد بسیار مهم در ایجاد استرس در دانش آموزان اضطراب امتحان است.
عواملی که این استرس را در دانش آموز بوجود می آورد شامل:
ترس و تهدید از طرف والدین بخصوص در مورد گرفتن نمره کم
مهم جلوه دادن یک درس مثلاً ریاضی آنهم بیش از حد از سوی اطرافیان
عدم آمادگی به علت نداشتن برنامه درسی منسجم و روش صحیح مطالعه
ایجاد رقابت بین داشن آموز بادیگر دانش آموزان
وجود اضطراب در والدین که بخودی خود به دانش آموز انتقال می یابد. و پس از امتحان نیز این استرس بصورت احساس گناه که چرا بیشتر مطالعه نکردم و یا بی تفاوتی ساختگی و خشم خود را نشان می دهد.
فشار روانی ناشی از امتحانات
اما اینکه چگونه با استرس و فشار روانی ناشی از امتحان روبرو شویم و آنرا کاهش دهیم در این قسمت به آن می پردازیم.
۱ – مطالعه و مرور بیشتر و تقویت بنیه علمی: اینکار موجب تقویت اعتماد به نفس در امر یادگیری و پاسخ دهی دانش آموزدر امتحان می شود.
۲ – پائین آوردن سطح انتظار مثلاً گرفتن نمره ۲۰ امکان درونی کردن آرامش و کاهش اضطراب را پدید می آورد که نتیجه آن موفقیت بهتر در امتحان حاصل خوهد شد.
۳ – پذیرش توانمندی های خود ایجاد این احساس که دانش آموز تلاش خودش را انجام داده است و حتماً موفقیت خوبی را هم کسب خواهد کرد.
۴ – توجه به نکات مثبت و موفقیت های گذشته.
۵ – برطرف کردن ضعف بنیه علمی از طریق کمک گرفتن ازمعلم ، دانش آموزان زرنگ و کتابهای کمک درسی .
۶ – مقایسه با خود ایجاد این فکر که هر کسی توانمندی های مخصوص به خود را دارد.
۷ – پرسش و پاسخ های مکرر سبب آگاهی از فرایند یادگیری ، تقویت اعتماد به نفس بیشتر و در نتیجه کاهش استرس و اضطراب دانش آموز می شود.
۸ – استراحت کوتاه بین زمان های درس خواندن که این امر سبب به یاد سپاری بهتر مطالب خوانده شده در ذهن می شود و همچنین سبب تقویت روحیه و سلامت روانی دانش آموز می گردد.
۹ – تنفس عمیق قبل از شروع جلسه امتحان و پاسخ گویی به سؤال معلم موجب می شود تا اکسیژن بیشتری به مغز برسد و آرامش جسمی بهتری را برای دانش آموز فراهم کند.
۱۰ – نگاه کردن به یک یک سؤالات بجای نگاه به همه و سپس جواب دادن چرا که در مورد دوم ممکن است به سؤالی برخورد کند که برایش ناآشناست و این خود موجب استرس است و در پایان یاد و نام خدا و توکل و برطرف کننده اضطراب واسترس
امیدواریم با مطالعه مطلب مدیریت استرس و کنترل آن در دانش آموزان به راهکار های مناسبی رسیده باشید.
