سند آموزشی و پرورشی دبستان غیردولتی پیشرو
مهمترین بخش از زندگی هر فرد، حضور او در آموزش و پرورش به خصوص در مقطع ابتدایی می باشد.
میدانیم تمامی افراد یک جامعه وارد سیستم آموزش و پرورش می شوند، پس می توان گفت مهم ترین سازمان هر کشور، آموزش و پرورش آن است، که به طور مستقیم بر همه ی افراد جامعه تاثیر گذار است و زمینه حضور افراد جامعه را در نقش های مختف خانواده، اقتصاد، سازندگی، تولید، تعلیم و تربیت و… فراهم می کند.
بدیهی است که آموزش و پرورش هر کشور باید متناسب با اهداف آتی آن کشور باشد و درجهت رسیدن جامعه به آن اهداف طراحی و اجرا گردد.
از آنجایی که ساختارهای فرهنگی، مذهبی، سیاسی، اقتصادی و … موجود در هر جامعه، روی آن اهداف تاثیرگذار است پس وظیفه ی طراحان و مجریان؛ پاسخ دهی به تمامی این نیازها میباشد.
میدانیم که در آموزش و پرورش کنونی دچار مشکالت زیادی هستیم که این مشکالت در سراسر جامعه قابل مشاهده است.
در این سیستم، تمامی افراد؛ بدون توجه به نیازهای فردی و اجتماعی، شبیه به یکدیگر بصورت ابزار گونه پرورش پیدا میکنند که به تعبیری نابودی استعدادها و توانمندی هایشان است و فقط کسانی که بتوانند خود را با این سیستم منطبق سازند، پیشرفت میکنند که متاسفانه بیشتر این افراد درپایان تحصیالت به وسیله ی دعوت نامه های متعدد از کشور خارج میشوند که میتوان آن را از استعمار نفت و یا هر سرمایهی دیگری، مهم تر و مخرب تر دانست
مابقی افراد نیز که اکثرا تک بعدی پرورش پیدا کرده اند، و از قضا ابزار خوبی نیستند در حوزه های خانواده، اقتصاد، فرهنگ، تولید، مدیریت و … وارد عمل میشوند و نتیجه ی آن چیزی جز بدتر شدن شرایط جامعه نیست.
در سراسر جهان، نظریه های متعددی در زمین ی آموزش و پرورش ارائه شده است که بررسی آن ها خالی از لطف نیست.
برای ما که حدود سی سال است در این مسیر؛ تجربه کسب کرده ایم و همچنان پژوهشگر این حوزه هستیم و به لطف خداوند توانسته ایم خیلی از موضوعات را به صورت عملی آزمایش کنیم، هر یک از نظریه های یادگیری شناختی، یادگیری رفتاری، سبک مونته سوری، والدوروف و بسیاری از نظریه های دیگر، دارای نقاط قوت و ضعف هستند و در شرایط مختلف، نتایج مختلفی از آنها حاصل میشود اما با صراحت بیان می کنیم هیچ یک به تنهایی پاسخگو نیاز های کشور ما نیستند.
سیستم دبستان پیشرو
سیستم طراحی شده توسط دبستان پیشرو با عنوان آموزش و پرورش جامع با رویکرد اجرایی “فردی-تخصصی” به شرح ذیل می باشد:
در دیدگاه ما هر انسان از چهار مولفه اصلی تشکیل شده است که هر چقدربا توجه به شرایط فردی) منظور فاکتورهایی مانند ژنتیک، خانواده، محیط، اقتصاد، تغذیه و … ( در این چهار مولفه پیشرفت کند، فرد مورد نظر نسبت به خود موفق تر شده است و در مسیر رسیدن به تکامل قدم برداشته است.
این مولفه ها عبارتند از:
- تخصصی فردی و مهارت های عمومی
- شرایط جسمانی
- شرایط روانشناختی
- سواد (منظور علوم کاربردی می باشد)
۱ – مهارت یا تخصص
هر انسان موفق باید دارای حداقل یک تخصص باشد و مهارت های عمومی مخصوصا آنهایی که مرتبط با تخصصش می باشد را فرا گیرد.
در سیستم آموزش و پرورش ایران، فرد در سن ۲۲ الی ۲۴ سالگی بدون داشتن تخصص اجرایی و مهارت های مرتبط از دانشگاه فارغ التحصیل میشود و بدین ترتیب عمال اولین و مهمترین فاکتور موفقیت از او گرفته میشود.
نقش مدرسه در این حوزه بسیار پررنگ می باشد زیرا دانش آموزان باید از ۶ سالگی نسبت به علایق خود آگاه شوند و شروع آموزش مهارت های عمومی از همین سن است و باید برای این مهم برنامه ریزی ویژه ای را به انجام رساند.
۲ – سلامت جسمانی
هر انسان موفق باید جسم خود را در دو بعد پرورش دهد، اول حفظ سلامتی جسم که شامل ۵ فاکتور می باشد:
- استقامت قلبی تنفسی
- قدرت عضلانی
- ترکیب بدن
- انطاف پذیری
- استقامت عضالنی
و دوم شرایط جسمانی خود را در جهت تخصص انتخاب شده پرورش دهد که فاکتورهای تخصصی عبارتند از:
- سرعت
- چابکی
- توان
- هماهنگی
- تعادل
- زمان واکنش
بدیهی است که پرداختن به این فاکتور برای کسانی که رشته های ورزشی انتخاب می نمایند با برنامه ریزی های تخصصی، امکان پذیر است.
پر واضح است که هر انسانی که بخواهد در مسیر موفقیت و مقصد تکامل باشد نیاز به بدن سالم دارد.
به اصطالح “عقل سالم در بدن سالم است”.
۳ – سلامت روانی
هر انسانی باید از جهت بعد روانی برای موفق شدن دارای شرایط مناسبی باشد زیرا هر چقدر از جهت جسمانی و تخصصی پیشرفت کرده باشد بخاطر شرایط روانی نامناسب به موفقیت نخواهد رسید.
در دیدگاه ما روانشناسی مورد نیاز شامل ۳ بخش می باشد:
بخش اول روانشناسی بالینی
به ویژگی های درونی هر فرد اشاره دارد و سالمت روانی هر فرد را نیز تعیین می کند که عبارتند از:
- امنیت ، ثبات، دلبستگی ایمن به دیگران
- کفایت ، استقالل و ابراز وجود(مشارکت کردن در کالس و فعالیت در کسب و کار)
- آزادی در بیان خواسته ها و نیازهای سالم
- تفریح و خود انگیختگی
- محدودیت های واقع بینانه
پاسخ دهی به این نیازهای هیجانی و عدم پاسخ دهی مناسب به آنها که بخش بسیار مهمی از پرورش است؛ باعث بوجود آمدن طرحواره های ناسازگار در بزرگسالی می شود که ریشه در کودکی افراد دارد.
خانواده از بدو تولد نقش بسزایی را ایفا کرده است اما ما به عنوان مدرسه که مهمترین محیط پرورش بعد از ۶ سالگی می
باشد با طراحی سیستم کیف در مدرسه به همه این نیازها پاسخ داده ایم.
در این طرح دانش آموزان نقش اصلی را در یادگیری دارند و با ایجاد مشارکت و تجزیه و تحلیل توسط معلم در کلاس های درس آنها به درک عمیق از مباحث میرسند و چون همه مسئولیت ها بر عهده خودشان می باشد بسیار مسئولیت پذیر و مستقل پرورش می یابند همچنین با رابطه ی سالمی که در منزل با والدین خود دارند به امنیت و ثبات می رسند و زمان کافی برای تفریح و خود انگیختگی و پرورش استعداد های خود را دارا می باشند.
بخش دوم عصب روانشناختی
به وابستگی بین روان و مغزاشاره می کند که عبارتند از :
- انواع توجه
- تمرکز
- انعطاف پذیری شناختی (تماشای فیلم در کالس)
- انواع حافظه (کوتاه مدت- بلند مدت- فعال)
- سرعت پاسخ ذهن
- خالقیت
باید توجه داشته باشیم که برای پیشرفت در این حوزه انسان همواره نیاز به تمرین دارد و هر چقدر که در این فاکتورها پیشرفت کند تاثیرات آن بصورت مستقیم در تمامی زمینه های فردی نمایان می شود.
بخش سوم روانشناسی مرتبط با مهارت
فاکتورهای روانی که برای کسب همه مهارت ها به آن ها نیازمندیم.
هر مهارت مقدار متفاوتی از این مولفه ها را لازم دارد، مثال ویژگی های روانی مورد نیاز برای یک بازیگر با یک فوتبالیست کامال متفاوت است.
این فاکتورها عبارتند از:
- انگیزش (تصویر یک دانش آموز مصمم و شاد)
- تمرکز
- اعتماد به نفس
- کنترل احساسات
- تصویرسازی ذهنی
- هدفمندی
در این بخش ما به عنوان مدرسه با اجرای طرح آموزش و پروش تخصصی-فردی شرایط ویژه ای را فراهم کرده ایم که این فاکتورها در کلاس های درس پرورش پیدا کنند زیرا در این طرح نگاه معلم به دانش آموزانش بصورت فردی می باشد و همواره انگیزش ،تمرکز و اعتماد به نفس آن ها را در کالس ارزیابی می کند که در ادامه به توضیح آن خواهیم پرداخت. اما بدیهی است که والدین باید متناسب با اهداف فرزندانشان با مساعدت از متخصصین حوزه مربوطه در زمان بعد از مدرسه روی آن ها تمریناتی را انجام دهند.
۴ – علم و سواد
علم به معنای کاربرد؛ در راستای مهارت است ، علمی را سواد می نامند که کاربردی باشد.
علومی مانند: کامپیوتر، برنامه نویسی، اقتصاد، زبان انگلیسی، علم ریکاوری، علم تغذیه، و.. سواد هستند و همه انسان ها باید
این علوم را فرا بگیرند.
برای مثال: پزشک یا معلمی که نحوه کارکردن با کامپیوتر را نداند در کارش دچار مشکل می شود و به موفقی کامل نمی رسد
آموزش این سوادها باید از هفت سالگی صورت بگیرد؛ متاسفانه در مدارس سنتی ایران، فقط به فارسی و علوم و ریاضی می پردازند و بقیه علوم را سواد نمی دانند و به آن توجهی ندارند.
ما معتقدیم آموزش درس هایی همچون ریاضی و علوم و.. .زمانی ارزشمند است که باعث پرورش فاکتور های روانشناختی بشوند و نباید بیشتر از حد لازم به آنها پرداخت.
ایدئولوژی یکپارچگی عملکردی تنها راهکار اجرایی
باید تمامی افراد کلیه عملکردهای روزانه خود را در این ۴ مولفه بگونه ای انجام دهند که به صورت همگرا باشند و تاثیر مثبت روی یکدیگر ایجاد کنند.
نکته حائز اهمیت اینست که تمامی فعالیت های مهارت آموزی ،سواد آموزی و آمادگی جسمانی باید در جهت ارتقا فاکتورهای روانشناختی انجام شوند. چنین سبکی باعث ارتقا می شود اما نه تنها نیاز به برنامه ریزی تخصصی دارد بلکه نیاز به والدین آگاه، مدرسه متناسب با این رویکرد نیز دارد تا شرایط اجرایی و برنامه ریزی به بهترین نحو فراهم گردد.
بدیهی است که تمامی این اتفاقات باید حداکثر از زمان شروع مقطع ابتدایی آغاز گردد تا افراد در سنین جوانی؛ پا به عرصه ی حرفه ای بگذارند وبتوانند با کسب تجربیات ارزشمند در این مرحله، تبدیل به متخصصین حوزهی عملکردی خودشان در سنین بالاتر شوند.
در این سبک زندگی که در جهت تکامل است نگرش باید به صورت فردی باشد؛ یعنی هر کسی در مسیر رسیدن به علایق و اهداف خود در مسیر تکامل گام بردارد.
اکنون تصور کنید این ایدئولوژی در آموزش و پرورش یک جامعه اجرا شود. یعنی درمقطع ابتدایی مدارس بگونه ای باشند که به هر ۴ نیاز انسان پاسخگو باشند و در مقاطع بالاتر مدارس در حوزه های تخصصی (ورزشی،هنری،اکادمیک و ..) به ایفای نقش بپردازند و دانشگاه فقط جای کسانی باشد که به دنبال تولید علم، تحقیق وتوسعه صنعت باشند.
در این صورت با جامعه ای رو به رو خواهیم شد که تمامی افراد آن از کودکی به شکل هدفمند در جهت تعالی خود که قطعا به آنها علاقه مند بوده اند؛ تلاش کرده اند و ما در تمامی حوزهها دارای متخصصانی هستیم که سالمت روان، سالمت جسم و مهارت های کاربردی مانند همسرداری، فرزند پروری، حل مسئله، تصمیم گیری و … را دارا می باشند.
آیا این انقلاب آموزشی و پرورشی؛ باعث تحول مثبت در تمامی زمینه ها نمیشود؟
آیا ایجاد تغییر در سیستم آموزش و پرورش؛ تنها راه حل مشکالت جامعه نیست؟
اما سوال مهم تر اینجاست که چگونه می توان این موارد را اجرایی کرد؟
برای شروع هر تغییری، باید احساس نیاز به تغییر ایجاد شود.
به قول بزرگی: “عامل ثروتمند شدن؛ فقیر بودن نیست، بلکه احساس فقر است”.
طراحان سیستم فعلی با در دست داشتن رسانه ها و مهم جلوه دادن کنکور و آموزشگاه های فعال در این زمینه، به شکل مداوم؛ احساس نیاز به آن را ایجاد میکنند، به گونه ای که تمام خانواده ها بر این باورند که اگر فرزندشان از سن هفت الی هجده سالگی در دروس آموزش و پرورش به سطح بالایی از یادگیری برسد، تا با قبولی در کنکور وارد دانشگاه شود در تمامی مراحل زندگی خود موفق خواهد شد!!!!
و وای بر ما که محصور این هجمه ها شده ایم … .
چگونه می توانیم نیاز به یک آموزش و پرورش صحیح را در جامعه ایجاد کنیم تا مطالبه مردم شود و مسئولین به فکر اصلاح باشند؟ پاسخ این سوال نشان دادن الگو به مردم است.
آیا میتوان تنها با تلاش و فعالیت افراد انگشت شماری که در برابر جریان حاکم بر آموزش و پرورش، همانند قطره در برابر دریا هستند، تغییری ایجاد کرد؟
حتی اگر در ذهنیت مردم تغییر ایجاد کنیم، آیا آنها میتوانند برای رفع نیاز خود اقدامی انجام دهند یا از افراد آگاه راهکاری دریافت کنند؟
قطعا پاسخ به این سوال خیراست.
ابتدا باید فرضیه جامه ی عمل بپوشد،آنگاه مخاطبین بیشتری را به خود جذب کرده و پس از گذشت زمان، با بسط پیدا کردن در جامعه تبدیل به یک نیاز عمومی میشود و مجریان در جهت پاسخ دهی به این نیاز، اقدامات لازم را انجام میدهند.
به عنوان مثال: علومی مانند رایانه و زبان انگلیسی که شاید سال های پیش در مدارس اندکی تدریس می شدند، امروزه به دلیل اینکه نیاز به آنها احساس شده است، تقریبا در اکثر مدارس غیردولتی به آموزش آن ها پرداخته میشود.
امروزه پژوهشگران و منتقدان زیادی در حوزه ی آموزش و پرورش فعالیت میکنند و بسیاری از آنها انتقادات و پیشنهادات درست و به جایی را مطرح کرده اند، اما چرا هیچ تغییری صورت نمی گیرد؟
آیا به این دلیل نیست که راهکارهای اجرایی مناسبی ندارند؟
متاسفانه اکثر آنها با مدارس غیردولتی مخالف هستند، زیرا معتقدند نباید تبعیض در آموزش و پرورش باشد، اما آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده اند که همیشه در حوزه ی خصوصی سازی، پیشرفت های چشمگیری حاصل شده است؟ و علت آن هم این است که علم، اقتصاد و نیروی متخصص؛ با همکاری یکدیگر بدون محدودیت های حاکم می توانند به تحقیق و توسعه بپردازند و پیشرفت حاصل کنند.
آیا اگر همین مدارس غیردولتی که از نظر ما بیش از ۹۵ درصد آنها سنتی هستند و عملکرد آنها را در این حوزه اشتباه می دانیم وجود نداشتند؛ می توانستیم تجهیزات هوشمند و طرح های جدید آموزش نوین را در مدارس دولتی تصور کنیم؟
پاسخ این پرسش نیز خیراست.
ما معتقد هستیم که احساس نیاز برای تغییر در سیستم آموزش و پرورش تنها زمانی اتفاق میافتد که مدارس غیردولتی به صورت عمیق و تخصصی در این حوزه عمل کنند و در جهت پاسخ دهی به ۴ مولفه مذکور جامه عمل بپوشند تا سیستم آموزش و پرورش به سمت تکامل حرکت کند و وزارتخانه مربوطه بتواند با هزینه ی بسیار زمانی کم نیروی انسانی تربیت کند و از تجربیات آنها استفاده کند.
حتی دانشگاه ها بتوانند با پژوهش در محیط این مدارس به ارتقا سیستم و تولید علم بپردازند و آنها را در مدارس دولتی برای عموم دانش آموزان به کار گیرند.
بدین گونه تمامی مجریان مدارس غیردولتی و والدین دانش آموزان که فرزندان و سرمایه ی خود را در جهت اجرای فرضیه های علمی برای پیشرفت نظام آموزش و پرورش این مملکت، در اختیار قرار داده اند، در راستای رشد و توسعه ی کشور فعالیت کرده اند و لازم است حمایت شوند، نه اینکه به بهانه ی تبعیض؛ با آنان مخالفت کرده و مانع پیشرفت و ترقی آن ها شوند زیرا حداقل دستاورد آنها تربیت افرادی است که می توانند به آینده این کشور کمک کنند.
البته تصریح می کنم که اکثریت مدارس غیر دولتی نه تنها در این مسیر نیستند بلکه خود ماهیگیران از آب گل آلود هستند.
دبستان پیشرو؛ در تلاش است تا با اجرای طرح های نوین آموزشی و پرورشی، احساس نیاز به تغییر را در وهله ی اول در مدارس و بعد از آن در ذهن اولیا ایجاد کند. همچنین در ارائه و بسط نظریه های خود به مدارس دیگر، روی باز نشان داده تا بتواند احساس به این نیاز اساسی را برای شروع یک تغییر مثبت، ایجاد کند.
همواره سعی کرده ایم در برنامه های اجرایی مدرسه، چهار مولفه ی اصلی انسان موفق را در نظر بگیریم و شرایط را به گونه ای مهیا نماییم که دانش آموزان در زمان بعد از مدرسه نیز بتوانند روی این مولفه ها تمرکز کنند.
متدولوژی اجرایی دبستان پیشرو چگونه است؟
در دبستان پیشرو، آموزش و پرورش با رویکرد فردی-تخصصی می باشد.
در این شیوه، اولین قدم برای رسیدن به هدف؛ نگاه فردی به دانش آموزان است.
یعنی بدانیم هر دانش آموز چه میزان از چهار مولفه ی اصلی مذکور را دارا می باشد و متناسب با اهداف و علایقش؛در مدرسه چه شرایط را برایش فراهم سازیم و نوع نگرش مسئولین مدرسه به او را مشخص کنیم.
آموزش و پرورش فردی- تخصصی از سه مثلث طلایی تشکیل شده است :
مثلث برنامه یا طرح درس
اولین مثلث طلایی در آموزش و پرورش تخصصی-فردی؛ مثلث برنامه است که اصطلاحا به آن طرح درس میگویند.
مفهوم این مثلث این است که هرکاری اگر میخواهد به سرانجام برسد باید دارای سه ضلع (فشار-تکرار-مدت) باشد:
الف) فشار: منظور سطح آموزش می باشد (درجه سختی و آسانی)
مثال: فرض کنید میخواهیم ریاضی پنجم دبستان را به یک دانش آموز پنجم ابتدایی آموزش دهیم. اصطلاحا به سطح مطالب، فشار میگویند.
ب) تکرار:منظور بازه زمانی می باشد که نیاز است برای هر جلسه آموزشی تعیین کنیم تا کل مطالب ارایه شود.
مثال: تکرار برای کار آموزشی یعنی مدت زمانی که لازم است در هرجلسه با تکرار موضوعات درس در هرجلسه به هدف آموزشی تعیین شده برسیم.
پ) مدت: منظور از مدت، تعداد جلساتی می باشد که باید به هر سر فصل اختصاص دهیم تا آموزش بصورت کامل برای دانش آموزان تثبیت گردد.
مثال: برای آموزش ضرب یک رقم در یک رقم نیاز به ۱۲ جلسه آموزشی داریم به شکلی که در هر هفته ۴ جلسه تشکیل شود.
باید بدانید، هرکاری را که میخواهید برای کودکان برنامه ریزی کنید و به نتیجه برسد، باید مثلث طلایی فشار-تکرار-مدت را در آن لحاظ کنید تا نتیجه مطلوب حاصل گردد.
به عنوان مثال بسیاری از والدین میخواهند فرزندشان فوتبالیست شود آنان باید بدانند، فشار متناسب با آن تمرین فوتبالی که فرزندشان میخواهد انجام دهد چقدر باشد.
مثال اگر فرزندشان با یک جوان ۱۸ ساله تمرین کند فشار زیادی بر وی متحمل میشود و بی انگیزه می شود یا اگر زمان تمرین او ۱۰دقیقه باشد مسلماً پیشرفت نخواهد کرد (تکرار نا مناسب) همینطور اگر مدت زمان تمرینش چند هفته باشد، (مدت نا مناسب) یادگیری در کار نخواهد بود.
با مطالعه مطلب زیر اهمیت اولین مثلث طلایی آموزش و پرورش فردی-تخصصی را بهتر درک میکنید.
قانونی به نام قانون ده هزار ساعت وجود دارد که بیان میکند برای یادگیری و آموزش یک حرفه و مهارت ده هزار ساعت کافیست،به گونه ای که حداقل سالی هزار ساعت و در هر روز سه ساعت (بیانگر تکرار و مدت) به آن مهارت پرداخته شود البته در صورتی که فشار آن کار مناسب طراحی شده باشد. به عنوان مثال: اگر شما سالی هزار ساعت به زبان اختصاص دهید بعد از ۱۰سال به دنیای حرفه ای زبان ورود خواهید کرد. پس اگر به این مثلث طلایی بی توجه باشید تمام فعالیت های شما در راستای آموزش و مهارت اندوزی بی فایده خواهد بود زیرا اگر فشار-تکرار-مدت به درستی لحاظ نشود پیشرفتی حاصل نخواهد شد و فقط وقت خود را تلف کرده اید.
مدرسه پیشرو در طرح درس های خود به این قانون اهتمام ویژه ای را داشته است و میداند که در هر جلسه به دانش آموزان تا چه سطحی را باید آموزش داد، برای هر درس، چند جلسه در هفته و هر جلسه چند دقیقه را باید اختصاص داد.
و همواره به دانش آموزان و والدین پیشنهاد میکنیم این سبک برنامه ریزی را مد نظر داشته و در طرح و برنامه های خود، حتی در سایر بخشهای زندگی نیزاز آن استفاده کنند.
پس، اگر بخواهیم تغییری پایدار و کاربردی ایجاد کنیم، باید هر درسی که در مدرسه تدریس میشود را با این سه فاکتور
برنامهریزی کنیم طوری که در هر ترم،هر سال و کل هفت سال مقطع ابتدایی به اهداف مورد نظر رسیده باشیم.
مثلث طلایی یادگیری تخصصی
دومین مثلث طلایی؛ یادگیری تخصصی می باشد: در سیستم تخصصی-فردی یادگیری دانش آموزان تحت تاثیرسه فاکتور است.
- تمرکز
- انگیزش
- اعتماد به نفس
انگیزه در کلاس درس چگونه ارزیابی می شود؟
انگیزش شرط اصلی شروع فرایند یادگیری می باشد و مهم ترین وظیفه معلم ایجاد انگیزه در کالس درس برای دانش آموزان می باشد.
اما مهم تر از آن سنجش میزان انگیزه دانش آموزان است که با در نظر گرفتن موارد ذیل توسط معلم به راحتی انجام پذیرمی باشد:
زمان حضور دانش آموزدر کلاس، تعداد دفعات داوطلب شدن، تعداد دفعات مشارکت در کلاس درس، حتی لحن صدای دانش آموز سر کلاس نشان دهنده انگیزه او میباشد.
منظوراز تمرکز چیست و چگونه در کلاس درس ارزیابی می شود؟
تمرکز یعنی حواس جمع بودن دانش آموز در کلاس که مهم ترین بخش فرایند یادگیری می باشد و به راحتی توسط معلم قابل ارزیابی می باشد.
اعتماد به نفس چیست؟
در اینجا منظور از اعتماد به نفس؛ توانمندی دانش آموز در عملکرد می باشد یعنی بتواند ذهنیت خود را به صورت صحیح به عمل تبدیل کند. (به وسیله صحبت کردن، پاسخ دادن یا آزمون دادن و…)
ما به این معتقدیم هر دانش آموزی که در کلاس درس؛ انگیزه ، تمرکز و اعتماد به نفس داشته باشد، قطعا به یادگیری میرسد.
دانش آموزان کلاس متناسب با مقداری که از این سه فاکتور در کلاس برخوردار باشند یادگیری خواهند داشت. با این نگرش معلم متوجه میشود که مشکل یادگیری هر دانش آموز در کدام فاکتور می باشد تا برای حل آن بتواند برنامه ریزی کند.
ما در پیشرو برای اینکه نمره دادن را تخصصی کنیم، هر دانش آموز را در این سه فاکتور ارزیابی می کنیم:
- تمرکز
- انگیزه
- اعتماد به نفس در کلاس
لازم به ذکر است نگرش معلم باید بصورت فردی باشد یعنی دانش آموز را نسبت به گذشته خودش ارزیابی کند البته در نظر گرفتن علایق و اهداف دانش آموز نیز در ارزیابی بسیار حائز اهمیت می باشد.
همچنین ما معتقدیم نمره (ارزیابی) باید بصورت فردی- تخصصی باشد و گرنه همان بهتر که مثل خیلی از کشور های اروپایی آن را حذف کنیم.
در این شیوه مدرسه به مشکلات در یادگیری هر محصل آگاه می شود و می تواند با برنامه ریزی های انجام شده در جهت پیشرفت آنها قدم بردارد و اینجاست که کار اصلی پرورش تخصصی برای ما در مدرسه و برای والدین داخل منزل آغاز میشود.
شایان ذکراست ما در دبستان پیشرو معتقدیم که بهترین چهارچوب برای اجرای این طرح، استفاده از ساختار آموزش نوین میباشد.
طرح کیف در مدرسه
در اصل طرح کیف در مدرسه که ما از سال ۱۳۷۳ برای اولین بار آن را در ایران اجرا کرده ایم، سیستم آموزشی نوین است که بعضاً به آن طرح داربست نیز میگویند.
پروفسور ویگوتسکی و دکتر ژان پیاژه از بنیانگذاران این طرح هستند.
در این شیوه کلیه مراحل آموزش و یادگیری داخل مدرسه صورت می گیرد و دانش آموزان هیچگونه تکلیف یا مطالعه درسی برای داخل منزل ندارند تا بتوانند از این فرصت برای شکوفایی استعداد های خویش بیشترین بهره را ببرند.
هدف اصلی این سبک پرورش فاکتور های روانشناختی دانش آموزان است که در مسیر یادگیری دروس شکل میگیرد به گونه ای که هدف آن کسب مهارت هایی از قبیل تفکر نقادانه، تجزیه و تحلیل، استقلال، مسئولیت پذیری، اعتماد به نفس، توجه و تمرکز، ازبین رفتن اضطراب و استرس، افزایش انگیزه، و… می باشد.
این شیوه آموزشی شامل ۵ مرحله به شرح ذیل میباشد:
مرحله اول آماده سازی ذهن و ایجاد انگیزه
ما معتقدیم قبل از اینکه دانش آموز بداند روند کلاس چیست، باید ذهنش آماده شود تا انگیزه لازم برای شروع مراحل یادگیری بوجود آید.
برای تحقق بهتر این بخش مادر محتواهای آموزشی الکترونیک دبستان پیشرو معموال کلاس را با یک فیلم یا داستان مرتبط به موضوع درس آغاز می کنیم، وقتی دانش آموزان درحال تماشای این بخش هستند علاوه بر آشنایی با اطلاعات لازم سوالات بسیاری ذهنشان را درگیر می کند و این همان اتفاقی است که ما به دنبالش هستیم زیرا باعث میشود دانش آموزان انگیزه لازم برای تمرکز کردن در ادامه روند کلاس را داشته باشند.
مرحله ی دوم، ایجاد بارش فکری
این بخش از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار است زیرا دانش آموزان قرار است خودشان به جمع بندی برسند یعنی حاصل تجزیه و تحلیل اطلاعاتی که از مشارکت در این مرحله بدست آورده اند بسیار حائز اهمیت می باشد زیرا در این شیوه دیگر نیازی به حفظ کردن اطلاعات ندارند.
معمولا اجرای این مرحله در محتواهای آموزشی دبستان با ایجاد پرسش و پاسخ بین دانش آموزان و یا کنفرانس صورت میگیرد.
مثال از بچه ها درباره ی فیلمی که تماشا کردند، سوال پرسیده میشود: که راجع به چی بود، چه کسی می تواند جواب این سوال را بدهد و چه کسی می تواند از این قسمت سوال طرح کند و معلم فقط وظیفه دارد از دانش آموزان بصورت فردی و گروهی مشارکت بگیرد.
اکنون دانش آموزان که ذهنشان پراز سوال است منتظر مشارکت معلم هستند و مرحله سوم آغاز میشود.
مرحله سوم تدریس
در این مرحله معلم بدون آنکه دانش آموزی را تصحیح کند بر مطالب درست مطرح شده صحه می گذارد و نکات آموزش بیشتری را مطرح میکند.
مرحله چهارم تثبیت
معمولا در دبستان پیشرو تثبیت با هدف طبقه بندی کردن اطالعات در ذهن دانش آموزان برای ماندگار شدن یادگیری انجام می شود که با حل کردن تمرینات کتب درسی و کمک آموزشی، بازی و آزمایش های مرتبط که در کلاس اتفاق میافتد به این مرحله تحقق می بخشیم.
مرحله چهارم ارزیابی
مرحله ی آخر، ارزیابی روند دانش آموزان در کلاس می باشد تا معلم متوجه نقاط ضعف و قوت دانش آموزان بشود و بتواند برای جلسه ی بعد برنامه ریزی بهتری داشته باشد.
مثلث طلایی ارزیابی تخصصی
سومین مثلث طلایی ارزیابی تخصصی می باشد این مثلث از سه ضلع زیر تشکیل شده است:
- دقت: میزان صحت هر عملکردی را مشخص می کند
- سرعت: مدت زمان صرف شده برای هر عملکرد می باشد
- استقامت: مقداری که هر فرد می تواند دقت و سرعت خود را در عملکردش حفظ نماید
هر کجا صحبت از کار تخصصی باشد، باید ارزیابی تخصصی نیز وجود داشته باشد وگرنه امکان ندارد کار به صورت تخصصی اجرا گردد.
ارزیابی به ما نشان میدهد که نقاط قوت و ضعف کار کجاست و چگونه باید در جهت بهبود و یا مرتفع ساختن آنها برنامه ریزی کرد.
دانش آموزان همواره خود را در این سه فاکتور ارزیابی می کنند تا در تمامی عملکرد های خود بالاخص مرتبط با مهارت به بالاترین سطح خود شکوفایی برسند یا به تعبیر دیگر، عملکردی خوب است که، علاوه بر صحیح بودن با سرعت مناسب انجام شود و به مقدار لازم تداوم داشته باشد.
لازم به تاکید است نگاه دبستان پیشرو به دانش آموزان فردی می باشد. یعنی مقایسه هر فرد با خودش نه دیگر دانش آموزان، همواره درصدد هستیم تا این فرهنگ را به خوبی میان اولیا ودانش آموزان کاربردی کنیم.
همانطور که می دانید، بسیاری از کشورهای پیشرفته؛ نمره (ارزیابی) را به علت غیرتخصصی و آسیب زا بودن، و ایجاد مقایسه بین دانش آموزان حذف کرده اند.
در مدارس سنتی، کاملا مشهود است، که آنها نتوانستند راهی برای ارزیابی تخصصی پیدا کنند.
دبستان پیشرو، ما بر این باور هست که آموزش و پرورش فردی- تخصصی نیازمند ارزیابی تخصصی نیز می باشد که در آن معیار و مالک برای ارزیابی خود فرد است، و میزان پیشرفت یا پسرفت نیز نسبت به سوابق ثبت شده برای هر فرد در نظر گرفته میشود.
اما سوال کلیدی اینجاست چگونه میشود عملکردهای یک دانش آموز را در ۴ مولفه اصلی بسنجیم و برای او برنامه ریزی کنیم و از همه دشوار تر اجرای مثلث های طلایی آموزش و پرورش فردی-تخصصی، توسط معلم در کلاس درس و ثبت و گزارش گیری از داده ها بصورت فردی چگونه ممکن می باشد؟
پس از تحقیقات و پژوهشهای فراوان به این نتیجه رسیده ایم که تنها راه اجرا شدن آموزش و پرورش جامع با رویکرد تخصصی -فردی، استفاده از تکنولوژی و علم برنامه نویسی میباشد، به گونه ای که معلمین بتوانند در کمترین زمان، اطلاعات دانش آموزان را به صورت فردی در حین یادگیری و ارزشیابی های کلاسی، ثبت کنند و همینطور تمامی عملکرد های دانش آموزان در مدرسه و خارج از آن بصورت کمی و کیفی نیز ثبت شوند.
نام این نرم افزار را مسیر برترنهادیم که در ادامه دلیل آن را متوجه خواهید شد.
این اپ مانند دیگراپ ها قابلیت ثبت نمرات، موارد انضباطی، گزارشات کلاسی و حتی آزمون آنلاین و نظر سنجی را دارد اما چیزی که آن را منحصر به فرد کرده، گزارش دهی فردی-تخصصی آن در ۴ مولفه اصلی انسان موفق می باشد.
این نرمافزار، داده های دریافتی را تفسیر کرده و به شکل گزارش؛ آن را در اختیار مسئولین مدرسه، والدین و دانش آموزان قرار میدهد تا هر کدام بتوانند نقش خود را در جهت ارتقاء، به صورت تخصصی، ایفا کنند.
۱۵ – نوع گزارش فردی
این اپ ۱۴ نوع گزارش فردی برای هر دانش آموز ایجاد می کند که عبارتند از:
- گزارش عملکرد ها در راستای سواد آموزی
- گزارش میزان یادگیری فردی-تخصصی برای هر درس بصورت هفتگی
- گزارش عملکرد ها در راستای یادگیری مهارت های عمومی
- گزارش عملکرد ها در راستای یادگیری تخصص فردی
- گزارش میزان استفاده از پتانسیل فردی استفاده شده برای یادگیری در مدرسه
- گزارش دسته بندی انواع عملکردهای فردی بصورت هفتگی
- گزارش زمانبندی اختصاص داده شده به پرورش هوش های هشتگانه گاردنر
- گزارش سلامت روانشناختی-فردی
- گزارش عصب روانشناختی-فردی
- گزارش روانشناسی مرتبط با مهارت فردی
- گزارش سلامت جسمانی
- گزارش عملکردهای حوزه اصلاح ساختار قامتی
- گزارش کمی-کیفی خواب
- گزارش کیفی-رفتاری بصورت روزانه
- نمودار یکپارچگی عملکردی ماهانه
از دیگر امکانات جالب این اپ می توان به پایگاه دانش آن اشاره کرد که والدین و دانش آموزان با دسترسی به محتواهای بیشماری که در آن قراردارد می تواند از اطلاعات به روز آن استفاده نمایند.
ما معتقدیم که تنها را نجات کشوراز شرایط بحرانی کنونی در حوزه تعلیم و تربیت تغییر آموزش و پرورش است.
بهترین سیستم آموزشی از نظر ما آموزش و پرورش جامع (با رویکرد چهار مولفه اصلی انسان موفق) که بصورت فردی -تخصصی اجرا شود می باشد و اصلی ترین شرط اجرای آن وجود بستری هوشمند به نام اپلیکیشن مسیربرتر می باشد که بتوان در آن با اخذ گزارشات و ارزیابی های تخصصی، همواره بهترین مسیر را در جهت رسیدن به اهداف برای دانش آموزان ترسیم کنیم.
