کتابخانه الکترونیکی با گسترش فناوری اطلاعات گسترش پیدا کرد. همانطور که می دانید کتابخانه ها مهمترین عامل در تربیت نیروی انسانی هستند و پیشرفت جوامع و انتقال تجربیات و علوم تمامی جوامع به کتابها وابسته است؛ کاملاً بدیهی است که اگر کتابخانه ها وجود نداشتند همچنان سبک زندگی جوامع انسانی به شکل سبک زندگی انسان های اولیه بود. دانش و تکنولوژی فناوری اطلاعات به پیشرفت بسیاری از علوم کمک زیادی نموده است؛ به عنوان مثال فناوری اطلاعات باعث شده تا کتابداری از شیوه ای سنتی به شیوه ای مدرن تبدیل شود؛ شاید پیش خود بپرسید که کتابخانه الکترونیکی و ظهور کتاب های الکترونیکی چه مزیت هایی به دنبال دارد؟
کاهش هزینه های کتابداری یکی از مهم ترین مزیت های کتابخانه دیجیتال است؛ که در ادامه به این موضوع پرداخته می شود.
کاهش هزینه های کتابداری با کتابخانه الکترونیکی
همانطور که می دانید یکی از وظایف اصلی کتابداران این است که اطلاعات و منابع موجود در کتابخانه را انباشت و بایگانی نمایند؛ بایگانی به صورت سنتی علاوه بر این که کاری هزینه بر است به زمان زیادی نیز احتیاج دارد؛ با ظهور کتابخانه های دیجیتال هزینه های مربوط به بایگانی، انباشت و توزیع اطلاعات کاهش چشمگیری پیدا کرده است. از طرفی کتابداران بهتر میتوانند مدیریت کتابخانه را در دست بگیرند.
تنوع منابع اطلاعاتی در کتابخانه الکترونیکی
یکی از مزیتهای کتابخانه الکترونیکی این است که تنوع منابع اطلاعاتی زیادی دارد. در کتابخانه های سنتی تنها منابع اطلاعاتی کتاب ها بودند؛ اما امروزه منابع اطلاعاتی در کتابخانه دیجیتال فقط به کتاب محدود نشده و شامل ویدیو های آموزشی، تصاویر، فایل های صوتی، مقالات و مجلات معتبر نیز است.
دسترسی سریع به اطلاعات در کتابخانه الکترونیکی
یکی دیگر از مزیت های کتابخانه الکترونیکی دسترسی سریع به اطلاعات است. کتابخانه هایی که به شیوه سنتی مدیریت می شدند؛ دسترسی اطلاعات به آنها سخت بود؛ اما با ظهور کتابخانه الکترونیکی برای دسترسی به اطلاعات حتی نیازی به پیمودن مسیر برای رفتن به کتابخانه ندارید؛ می توانید به راحتی در محل کار و منزل خود در کتابخانه دیجیتالی گشت و گذار کرده و منابع موجود را به راحتی پیدا کنید.
کافی است که در قسمت سرچ کتابخانه الکترونیکی موضوع مورد نظر خود را سرچ نمایید؛ آنگاه مشاهده خواهید کرد که در عرض چند ثانیه تمامی منابع اطلاعاتی موجود در خصوص موضوع مد نظر شما برای شما نمایش داده می شود.
منابع موجود در کتابخانه الکترونیکی به چه شکل است؟
منابع موجود در کتابخانه دیجیتال می تواند به شکل فیزیکی و یا دیجیتالی باشد. بعد از پیشرفت قابل ملاحظه ای که در ایجاد کتابخانه های الکترونیکی شد؛ شاهد حضور و ظهور کتاب های الکترونیکی نیز شدیم.
کتاب های الکترونیکی مزیت زیادی نسبت به کتاب های کاغذی دارند. همانطور که می دانید برای تولید کتاب های کاغذی هزینه های بسیار زیادی می شود. قطع درختان و آسیب به جنگل ها و محیط زیست، مصرف آب زیاد و فراوان برای تولید کاغذ از جمله آسیبهایی است که متوجه محیط زیست برای تولید کتاب های کاغذی می شود. از طرفی برای خرید کتاب های کاغذی هزینه های زیادی صرف می شود. با وجود کتاب های الکترونیکی تمامی این هزینه ها کاهش چشمگیری پیدا میکند.
به صورت کلی می توان گفت که کتاب های الکترونیکی هزینه خرید بسیار کمتری داشته، راحت تر در دسترس قرار می گیرند، و تولید آنها از نظر زیست محیطی سازگارتر است.
علاوه بر توزیع کتاب ها به صورت الکترونیکی، می توان کتاب ها را به صورت صوتی نیز منتشر کرد. تولید کتاب های صوتی در سال های اخیر مورد توجه زیادی قرار گرفته است.
تولید کتاب های صوتی را باید در کشور مورد توجه زیادی قرار داد زیرا می توان از طریق تولید کتاب های صوتی به افزایش سرانه مطالعه در کشور کمک نمود.
کتاب های صوتی به ما کمک میکنند که بهتر بتوانیم مطالب گنجانده شده در کتاب ها را درک نماییم؛ از طرفی تصویرسازی با کتابهای صوتی راحت تر است در نتیجه یادگیری با کتاب های صوتی افزایش پیدا می کند.
از کتابهای صوتی می توان در تمامی اماکن استفاده کرد؛ به عنوان مثال می توانید شما در مترو، قطار، اتوبوس و غیره بدون آنکه چشمتان اذیت شود؛ کتاب بخوانید.
مفهوم کلی کتابخانه الکترونیکی
این نکته را در نظر داشته باشید که کتابخانه الکترونیکی یک مفهوم کلی است و می تواند از نظر جنبه های مختلف مورد بررسی قرار گیرد.
به طور کلی ایجاد کتابخانه الکترونیکی تحول عظیمی را در حوزه کتابداری ایجاد کرده است؛ کاهش هزینه تولید کنندگان، کاهش هزینه ناشران، کاهش هزینه خریداران کتاب، حفظ راحت تر منابع اطلاعاتی، کاهش هزینه ساخت کتابخانه ها از نظر اینکه به فضای فیزیکی کمتری نیاز است از جمله مزیت های گسترش کتابخانه الکترونیکی است.
کتابخانه الکترونیکی از نظر وسعت ارتباطات بسیار گسترده تر از کتابخانههای فیزیکی و سنتی عمل می کند؛ بدین صورت که یک کتابخانه دیجیتال می تواند از سراسر جهان بازدید کننده داشته باشد.
کتابخانه الکترونیکی باعث شده تا اشتراک گذاری اطلاعات راحت تر صورت پذیرد و امکان بروز رسانی منابع اطلاعاتی نیز وجود داشته باشد؛ در پایان می توان گفت وجود کتابخانه الکترونیکی سهم عظیمی را در پیشرفت علم و تکنولوژی و تبادل اطلاعات فراهم کرده است.