همواره این سؤال برای اغلب افراد مطرح شده است که نحوه صحیح مطالعه چگونه است چرا که آنها پس از مطالعه یا در طول مطالعه به این نتیجه می رسند که یا خسته شده اند و یا اینکه گویی چیزی نخوانده اند و باید باردیگر موضوع مورد مطالعه از ابتدا مرور کنند .
بنابراین یک روش مطالعه صحیح و اصولی می تواند بسیاری از مشکلات در زمینه یادگیری بخصوص مشکلات تحصیلی را از بین ببرد.
بررسی های انجام شده در این مورد حاکی از آن است که افرادی که در دوران تحصیل خود موفق بوده اند کسانی بوده اند که از روش های نوین مطالعه و یادگیری استفاده کرده اند.
حتماً هم ما به کسانی برخورد کرده ایم که می گویند فلان کتاب را چند بار خوانده است ولی چیزی از آن دریافت نکرده است و یا کتاب درسی را چند بار خوانده و مرور کرده است ولی در امتحان نمره خوبی کسب نکرده است باید اذعان کرد که مشکل اصلی این افراد و یا دانش آموزان آن است که یا از حفظ کردن مطلب استفاده کرده اند بدون آنکه به یادگیری معنا و مفهوم موضوع خوانده شده توجه کرده باشند .
با توجه به نکات یاد شده بهتر است قبل از آن که خود و یا فرزند خود را محکوم به نداشتن استعداد در درس خواندن و یا کمبود هوش و علاقه و عدم توانایی و چیزهای دیگر کنیم بهتر است که نواقص خود را در مطالعه کردن بیابیم و به رفع و اصلاح آنها بپردازیم .
اولین گام : اندکی تفکر ، یافتن عادتهای نامطلوب و جایگزین کردن عادتهای مطلوب است.
شیوه صحیح مطالعه چهار مزیت عمده را به دنبال خواهد داشت .
۱ – زمان مطالعه را کاهش می دهد.
۲ – میزان یادگیری را افزایش می دهد.
۳ – مدت نگهداری مطالب در حافظه را طولانی تر می کند.
۴ – حفظ ( بخاطر سپاری ) اطلاعات را آسانتر می کند.
اکنون که مزیت های روش صحیح مطالعه را شناختیم بهتر است که به اصل موضوع یعنی روش های نوین مطالعه و یادگیری بپردازیم .
۱ – برای اینکه مطالعه ای مفید داشته باشید در ابتدا ضروری است که جایی مخصوص و اتاقی جدا از جریان های غیر درسی برای این منظور در نظر گرفته شود.
۲ – هدف گزاری در امر مطالعه و یادگیری از موضوعات بسیار مهم است و تا زمانی که در مطالعه هدف مشخص نباشد ، سرعت یادگیری ، یادآوری ، حفظ و نگهداری مطالب دچار مشکل می شوند ، لذا هدفی که انتخاب می کنید باید عاقلانه و قابل دسترسی باشد . اینک برای رسیدن به هدف تلاش کنید.
۳ – استفاده از روش سرتا سری یا یک پارچه در امر یادگیری را جایگزین یادگیری بخشی کنید یعنی بجای آنکه قسمتی از موضوع یا مطلبی را یاد بگیرید ، کل آن را یاد بگیرید.
برای نتیجه گیری بهتر در این زمینه ، تمرکز بر روی مطالب اساسی متن یا موضوع می تواند نکات اصلی و جزئی را از هم متمایز کند.
۴ – توجه وادراک یعنی داشتن تمرکز حواس برای فهم مطالب از جمله مواردی است که در روند مطالعه و یادگیری باید حتماً لحاظ گردد.
۵ – انگیزه و علاقه موجب تقویت توجه و ادراک شما از موضوع مورد مطالعه می گردد. انگیزه میل و رغبتی است که از درون شخص برخواسته و رفتار او را تحریک کرده و آنرا در جهتی مشخص هدایت می کند.
۶ – استفاده از روش پیش خوانی به عنوان یکی از مراحل مطالعه و یادگیری در این لحظه بسیار مهم است – در این روش کتاب یا مطلب بصورت یک مطالعه اجمالی و مقدماتی مطالعه می شود ، هدف در این مرحله یافتن یک دیدکلی نسبت به کتاب وارتباط دادن بخش های مختلف کتاب بایکدیگرمی باشد.
۷ – مرحله سؤال کردن : پس از مطالعه اجمالی موضوعات و نکات اصلی ، به طرح سؤال در مورد آنها بپرازید . این کار باعث افزایش دقت و تمرکز فکر و سرعت وسهولت یادگیری می شود.
۸ – مرحله خواندن : منظور خواندن دقیق و کامل در این مرحله است که هدف فهمیدن کلیات و جزئیات مطالب و نیز پاسخ گویی به سؤالات مرحله قبل می باشد.
در این مرحله برای فهم بیشتر بهتر مطالب می توان از کارهایی مثل یادداشت برداری ، علامت گذاری و خلاصه نویسی استفاده کنید.
۹ – مرحله تفکر: در این مرحله هنگام خواندن ساختن سؤال ها و ایجاد ارتباط بین دانسته های خود ، درباره مطلب مورد مطالعه فکر کنید. مهمترین اصل در این بخش بسط معنایی است که این امر در مراحل حفظ گفتنی و مرور کردن هم می تواند مورد استفاده قرار بگیرد.
۱۰ – مرحله از حفظ گفتنی : در این مرحله بدون مراجعه به کتاب و از حفظ به یادآوری مطالب خوانده شده پرداخته می شود و بار دیگر به سؤالاتی که خود فرد طرح کرده است پاسخ می دهد . این مرحله در پایان هر بخش انجام می گیرد یعنی هر فصلی از کتاب که خوانده می شود باید مطالب آن بخش از حفظ گفته شود.
وقتی مطمئن شدیم که مطالب آن بخش را بطور کامل آموخته ایم آنگاه می توانیم به بخش دیگر ورود کنیم .
۱۱ – مرحله یادداشت برداری و خلاصه نویسی به عنوان یک فن مورد نظر پژوهشگران در امر یادگیری مدنظر قرار دارد.دراین ارتباط یادگیرنده به نوشتن عبارات و مفاهیم و موضوعات کلیه ی متن می پردازد ، بطوری که در مرور مطالب آموخته شده بایک نگاه اجمالی و خواندن خلاصه ها به فهم مطالب خوانده شده و یادآوری آنها منجر می گردد.
در مرحله یادداشت برداری به جهت نظم دادن به مطالب می توان با خودکارهای رنگی نکات مهم را هم از یکدیگر تفکیک کرد.
امید آنکه با بکارگیری فنون و روش های صحیح مطالعه در امر یادگیری به چند هدف از پیش عنوان شده یعنی سرعت و دقت و حفظ و یادگیری عمیق موضوع دست یابیم .
در پایان به چند نکته حائز اهمیت نیز اشاره می گردد که با رعایت آنها مراحل یادگیری در فرایند مطالعه مؤثرتر انجام می پذیرد .
۱ – قبل از شروع مطالعه ساکت و آرام باشید تا تمرکز بخوبی صورت گیرد.
۲ – در حین خستگی مطالعه ای صورت نگیرد.
۳ – اضطراب و نگرانی را پیش از مطالعه از خود دور کنید.
۴ – گاهی تصویر سازی از موضوع به امر یادگیری کمک می کند.
۵ – با دیگران درباره موضوع پس از مطالعه به بحث بپردازد.
